فولیکول مو ساختاری کیسه‌مانند و میکروسکوپی است که در لایه‌های پوست قرار گرفته و محل آغاز رشد مو به شمار می‌رود. موهای سر، صورت و بدن همگی از همین منافذ کوچک منشأ می‌گیرند. سلامت و شرایط فولیکول مو، عامل تعیین‌کننده‌ای در تراکم، ضخامت و کیفیت تارهای مو است. اگر فولیکول‌ها ضعیف یا آسیب‌دیده باشند، موها به مرور نازک شده و رشد آن‌ها کند می‌شود. بنابراین، آشنایی با عملکرد فولیکول و روش‌های مراقبت از آن، یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای داشتن موهایی سالم و پرپشت است.
فولیکول مو را می‌توان به تونلی کوچک در پوست تشبیه کرد که در لایه سطحی یا همان اپیدرم جای گرفته است. بخش پایینی این تونل، ریشه مو را دربر می‌گیرد؛ ریشه‌ای که از سلول‌های پروتئینی ساخته شده و با دریافت اکسیژن و مواد مغذی از مویرگ‌های خونی اطراف، تغذیه می‌شود. هرچه فعالیت سلول‌های فولیکول بیشتر باشد، تارهای مو قوی‌تر و بلندتر رشد می‌کنند.
در کنار هر فولیکول، غده‌های چربی یا سباسه قرار دارند که با ترشح سبوم (چربی طبیعی پوست)، مو را نرم کرده و به حفظ رطوبت آن کمک می‌کنند. جالب است بدانید پوست سر انسان به‌طور متوسط حدود ۱۰۰ هزار فولیکول دارد. هر یک از این فولیکول‌ها در طول عمر، چرخه‌های متعددی از رشد، استراحت و ریزش را تجربه می‌کند.
رشد مو فرآیندی پویا و تکرارشونده است که در سه مرحله اصلی انجام می‌شود:
در این مرحله، فولیکول‌ها به‌طور فعال در حال تولید سلول‌های جدید هستند و موها به سرعت رشد می‌کنند. حدود ۹۰ درصد موهای سر در هر لحظه در این فاز قرار دارند. طول مدت آناژن می‌تواند بین ۲ تا ۷ سال متغیر باشد و این زمان بیشتر به عوامل ژنتیکی وابسته است.
کاتاژن دوره‌ای کوتاه، معمولاً ۲ تا ۳ هفته‌ای است که در آن رشد مو متوقف شده و ارتباط ریشه با خون‌رسانی قطع می‌شود. این مرحله، گذر از رشد فعال به استراحت است.
در تلوژن، موی قدیمی همچنان در فولیکول باقی می‌ماند، در حالی که موی جدید در زیر آن شکل می‌گیرد. پس از حدود سه ماه، موی قدیمی می‌ریزد و جای خود را به تار موی تازه می‌دهد.
تقویت فولیکول مو می‌تواند رشد مو را بهبود داده و از کم‌پشتی جلوگیری کند. چند روش مؤثر و طبیعی برای این منظور عبارت‌اند از:
ماساژ ملایم پوست سر با نوک انگشتان یا همراه با روغن‌های گیاهی، باعث افزایش جریان خون در ناحیه فولیکول‌ها می‌شود. این کار علاوه بر رساندن مواد مغذی بیشتر به ریشه مو، سلول‌های پاپیلای پوستی را تحریک می‌کند و چرخه رشد مو را فعال‌تر می‌سازد. انجام ماساژ روزانه به مدت ۴ دقیقه، طی ۲۴ هفته می‌تواند تغییرات محسوسی در ضخامت و سلامت مو ایجاد کند.
روغن رزماری یکی از شناخته‌شده‌ترین ترکیبات گیاهی برای تقویت مو و کاهش ریزش است. ترکیبات فعال موجود در آن، فولیکول‌ها را تغذیه و رشد مو را تحریک می‌کند. حتی در برخی پژوهش‌ها، اثر آن در بهبود آلوپسی آندروژنتیک گزارش شده است. برای استفاده، چند قطره روغن را روی نوک انگشتان ریخته و پوست سر را به‌آرامی ماساژ دهید یا آن را به شامپو اضافه کنید. (با روغن‌تراپی مو آشنا شوید)
شانه‌های چوبی با دندانه‌های نرم، علاوه بر باز کردن گره‌ها، مانند یک ماساژور طبیعی عمل کرده و خون‌رسانی به فولیکول‌ها را تقویت می‌کنند. این ابزار همچنین به توزیع یکنواخت سبوم روی تارهای مو کمک می‌کند و آن‌ها را نرم و تغذیه‌شده نگه می‌دارد.
آب پیاز سرشار از ترکیبات گوگردی و آنتی‌اکسیدان‌هاست که می‌تواند سلامت فولیکول‌ها را بهبود بخشد. استفاده موضعی از آن باعث تحریک رشد مو و حتی کمک به درمان آلوپسی آره‌آتا می‌شود. برای بهره‌برداری، پیاز را خرد کرده و آب آن را گرفته، روی پوست سر بمالید و پس از ۱۵ دقیقه با شامپوی ملایم بشویید.
جمع‌بندی
فولیکول مو، ریشه حیات هر تار موست و سلامت آن مستقیماً بر ظاهر و کیفیت مو تأثیر می‌گذارد. آگاهی از ساختار، عملکرد و روش‌های تقویت فولیکول، می‌تواند به حفظ و بهبود رشد مو کمک کند. با رعایت اصولی ساده مانند ماساژ، استفاده از روغن‌های گیاهی، شانه مناسب و مواد طبیعی، می‌توان فولیکول‌ها را تقویت کرده و موهایی سالم و درخشان داشت.
