ترک پوستی (استرچ مارک)
ترک پوستی یا استرچ مارک‌ها خطوطی هستند که در اثر کشیدگی ناگهانی پوست و آسیب به فیبرهای کلاژن و الاستین ایجاد می‌شوند. این تغییرات ساختاری در پوست باعث می‌شود که خطوطی باریک و کشیده روی سطح بدن ظاهر شوند که معمولاً ابتدا به رنگ قرمز یا بنفش بوده و در گذر زمان به سفید یا نقره‌ای تغییر رنگ می‌دهند. هرچند از نظر پزشکی خطری ندارند و سلامتی فرد را تهدید نمی‌کنند، اما می‌توانند از نظر ظاهری برای بسیاری افراد ناخوشایند باشند. این ترک‌ها بیشتر در نواحی شکم، ران، باسن، بازوها و سینه‌ها دیده می‌شوند و شدت آن‌ها بسته به عوامل ژنتیکی، نوع پوست و شرایط زندگی متفاوت است.
یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد ترک پوستی، کشیدگی سریع پوست است که باعث پارگی لایه‌های حمایتی کلاژن و الاستین می‌شود. این حالت معمولاً در دوران بارداری، افزایش وزن ناگهانی، یا حتی در دوران نوجوانی به علت رشد سریع بدن دیده می‌شود. همچنین افرادی که به‌سرعت عضله‌سازی می‌کنند، به‌ویژه ورزشکاران بدن‌ساز، نیز در معرض بروز استرچ مارک هستند.
هورمون‌ها نقش مهمی در سلامت و انعطاف‌پذیری پوست دارند. در دوران بلوغ و بارداری، تغییرات هورمونی می‌تواند ساختار پوست را ضعیف‌تر کرده و احتمال ایجاد ترک را بالا ببرد. همچنین افزایش سطح هورمون‌های گلوکوکورتیکوئید در بدن می‌تواند تولید کلاژن را کاهش دهد و زمینه را برای ترک‌های پوستی فراهم سازد.
مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتیکواستروئیدی، چه به‌صورت خوراکی و چه به شکل موضعی، می‌تواند سبب نازک شدن پوست شود. این نازک شدن در نهایت مقاومت پوست را در برابر کشش کاهش می‌دهد و احتمال بروز ترک‌های پوستی را بالا می‌برد. این موضوع به‌ویژه در بیمارانی که برای درمان بیماری‌های پوستی یا التهابی داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند، شایع‌تر است.
ترک‌های پوستی در مراحل ابتدایی معمولاً به رنگ قرمز، صورتی یا بنفش ظاهر می‌شوند که دلیل آن افزایش جریان خون در اطراف ناحیه آسیب‌دیده است. این رنگ متفاوت باعث می‌شود ترک‌ها در ابتدا بسیار برجسته و قابل توجه باشند.
با گذشت زمان و کاهش التهاب، رنگ ترک‌ها تدریجاً کمرنگ‌تر شده و به سفید یا نقره‌ای متمایل می‌شود. در این مرحله ترک‌ها کمتر به چشم می‌آیند، اما همچنان قابل مشاهده هستند و به‌سختی به درمان پاسخ می‌دهند.
ترک‌های پوستی علاوه بر تغییر رنگ، از نظر بافت نیز با پوست سالم اطراف تفاوت دارند. آن‌ها ممکن است کمی فرو رفته یا براق به نظر برسند و حس لمس متفاوتی ایجاد کنند. این شباهت با جای زخم یا اسکار باعث می‌شود افراد از نظر ظاهری نسبت به آن حساس باشند.
روش‌های درمان و بهبود
ترک‌های پوستی از نظر پزشکی خطری ایجاد نمی‌کنند و به مرور زمان ممکن است کمتر دیده شوند، اما اگر فرد بخواهد ظاهر آن‌ها را بهبود دهد، درمان‌های مختلفی وجود دارد. نکته کلیدی این است که هر چه ترک‌ها تازه‌تر باشند (هنگامی که هنوز قرمز یا بنفش هستند)، احتمال پاسخ‌دهی آن‌ها به درمان بیشتر خواهد بود. انتخاب نوع درمان باید بر اساس شدت ترک، شرایط پوستی و مشورت با پزشک متخصص انجام شود. همچنین مراقبت‌های ساده مثل مرطوب نگه داشتن پوست، نوشیدن آب کافی و استفاده از روغن‌ها و کرم‌های تغذیه‌کننده می‌تواند به پیشگیری از بروز ترک‌های جدید کمک کند.
