فهرست مطالب
|
تاریخ عطر از باستان تا به امروز ویژگی‌های صنعت عطر در دوران هخامنشیان
|
تاریخ عطر از باستان تا به امروز
عطر در دنیای امروز در برندهای بزرگ خلاصه می‌شود. همانند گوچی، دیور و کرید. اما آنچه باید بدانیم، تاریخچه عطر در نسل‌های گذشته تا به امروز است. اینکه در دوره‌های مختلف، بشر چگونه برای خودش عطر می‌ساخته یا اینکه عطر در مصر و ایران و چین باستان، چه جایگاهی داشته است و در دوران صنعتی به چه نقطه‌ای رسیده است. در این مقاله از نازخاتون، به این مهم می‌پردازیم.
قدمت چهارهزار ساله
در دوران تمدن‌های بین‌النهرین یعنی حدود ۴۰۰۰ سال پیش، اولین عطرها به‌شکل بخار تهیه می‌شدند. این عطرها از طریق سوزاندن مواد معطر به‌دست می‌آمدند.
همچنین، در فرهنگ مصر باستان، معتقد بودند که سوزاندن ادویه‌جات و مواد معطر می‌تواند خشنودی خدایان را جلب کند. برای این کار از سوزاندن صمغ و گیاهان کوهی استفاده می‌کردند. این روش، حتی امروزه نیز در صنعت تهیه عطرها استفاده می‌شود.
سوزاندن گیاهان معطر و ادویه جان هنوز مرسوم است و حس و حال خوبی در محیط ایجاد می‌کند. این رسم از گذشته تا به امروز نزد بشر باقی مانده است.
عطر و مصری‌های باستان
مصر همیشه داستان‌های جذاب خودش را داشته است. وقتی مصر را در دوردست می‌بینیم، با یک تمدن بزرگ و عجیب مواجه می‌شویم که هنوز بسیاری از ابعاد آن برای ما روشن نیست.
شاید باور نکنید اما در مقبره‌های فرعون‌های باستان معمولاً از عطرها و روغن‌های معطر استفاده می‌شد. این عطرها ممکن بودند از عناصری مانند روغن‌های گیاهی، روغن‌های اسانسی، و گاهی اوقات حتی مواد معدنی تهیه شوند. استفاده از عطرها در مقبره‌ها بخشی از فرآیند مومیایی محسوب می‌شد. مومیایی عملی بود که به منظور محافظت از جسم فرد دفن شده در برابر تجزیه و تحلیل، همچنین به عنوان یک عمل مذهبی و معنوی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
معطر کردن بدن فرعون دلایل دیگری هم داشت؛ از جمله دلایل معنوی. آنها هم به حیات روح و حیات پس از مرگ معتقد بودند تا جایی که نه فقط خوش‌بویی که دفن مواد غذایی و ظروف غذایی به همراه متوفی، بخشی از رسوم آنها بود.
در همین راستا، اعتقاد برخی از فرعونان این بود که بخشی از روح و هویت شخصیت‌های باستانی با جسم خود در زمین وابسته بود و استفاده از عطرها می‌توانست آنها را به عنوان جسم جاودانه در مقابل تجزیه و تحلیل حفظ کند.
عطر و ایرانی‌های باستان
استفاده از عطر در ایران باستان نیز همانند دیگر فرهنگ‌های باستانی، بسیار رایج بود. عطرها به عنوان یکی از وسایل محبوب برای تزیین بدن، معطر کردن محیط و افزایش جاذبه شخصی استفاده می‌شدند.
برای تهیه عطرها در ایران باستان، مردم از گیاهان معطر، گل‌ها و روغن‌های گیاهی استفاده می‌کردند. گیاهان معطر مانند گل محمدی، نعناع، رز، لوز، زنجبیل و... استفاده می‌شدند. روش‌های مختلفی برای استخراج روغن‌های عطری مانند دستکاری، بخار گرفتن و استخراج با حلال مورد استفاده قرار می‌گرفت.
تفاوت‌های عطرهای ایرانی و مصری ممکن است به دلیل مواد اولیه مورد استفاده و ترکیبات مختلف باشد. هر فرهنگ و منطقه‌ای ممکن است روش‌های ویژه‌ای برای تهیه و استفاده از عطرها داشته باشد که ممکن است تفاوت‌ها را ایجاد کند.
در دوران هخامنشیان، صنعت عطر وجود و حضور جدی داشت و به عنوان یکی از صنایع مهم و لوکس آن زمان محسوب می‌شد. این صنعت شامل تهیه و تولید عطر و روغن‌های معطر از مواد طبیعی مختلف بود. در این دوره، عطرها از عناصر گیاهی، روغن‌ها، اسانس‌ها و مواد معدنی تهیه می‌شدند.
ویژگی‌های صنعت عطر در دوران هخامنشیان
ایرانِ دوره‌ی هخامنشیان، ایرانِ تمدن و قدرت است و صنایع مختلف در آن رشد و نمو داشته‌اند که صنعت عطر نیز در آن مستثنی نیست.
استفاده از مواد طبیعی: تهیه عطرها از مواد طبیعی مانند گل‌ها، گیاهان، روغن‌ها و اسانس‌ها بود. از موادی مانند گل محمدی، عنبر، سدر و... برای تهیه عطرها استفاده می‌شد.
تنوع ترکیبات: عطرهای هخامنشی شامل ترکیبات مختلف بودند که ممکن بودند بر اساس ترکیبات گل‌ها، روغن‌ها و اسانس‌ها مختلف باشند.
استفاده در مراسم و مراسمات مذهبی: عطرها در مراسمات دینی و مذهبی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند و به عنوان یکی از عناصر آبادانی که به نفوذ روحی و معنوی می‌کمک می‌کردند، استفاده می‌شدند.
عطرهای لوکس و ویژه برای اشراف: برخی از عطرها به عنوان عناصر لوکس و ویژه برای افراد اشراف و نخبگان استفاده می‌شدند.
در برخی متون عمومی که ممکن است تائید آنها به پژوهش نیاز داشته باشد از نوعی عطر به نام لبی زوسLabyzos) ) یاد شده است که خشایار شاه از آن استفاده می‌کرده است.
عطر در دوران ساسانیان
در دوران ساسانیان، عطرسازی یکی از صنایع مهم و مورد توجه بود. این تمدن از سده ۳ تا قرن ۷ میلادی در ایران برجسته شد. در این دوره، عطرسازی به عنوان یک هنر و مهارت شناخته می‌شد و محصولات عطرسازی از دست‌آوردهای مهم اقتصادی محسوب می‌شد.
در عطرسازی در دوران ساسانیان از مواد طبیعی مانند گیاهان معطر، روغن‌ها، اسانس‌ها و مواد دیگر استفاده می‌شد. عطرها تهیه می‌شدند تا از این محصولات طبیعی برای تهیه عطرها و روغن‌های معطر بهره‌برد.
علاوه بر استفاده در زیبایی و آرایش شخصی، عطرها در مراسمات مختلف، مراسمات دینی و همچنین به عنوان هدیه‌های محبوب به کار می‌رفتند.
در مجموع، عطرسازی در دوران ساسانیان یک صنعت مهم و ارزشمند بود که به عنوان یکی از ویژگی‌های فرهنگی و صنعتی این تمدن به نمایش درآمد.
عطر و یونان و روم باستان
در این سرزمین، نگاه به عطر فلسفی‌تر بوده است. در یونان باستان و روم باستان، عطرسازی یک هنر مهم بود. این دو تمدن از هزاران سال پیش عطرها را تهیه و استفاده می‌کردند.
در این دو فرهنگ، استفاده از عطرها به دو جنبه مهم پیوند داشت:
پرستش و معنویت:
محافل و جشن‌ها:
به عنوان یک نمونه مشهور، در مسابقات و المپیادهای باستانی یونان باستان، شرکت‌کنندگان معطر می‌شدند و عطر به عنوان نمادی از زیبایی و پیروزی در مسابقات مورد استفاده قرار می‌گرفت.
بنابراین، در یونان و روم باستان، عطرها نه تنها به عنوان یک وسیله زیبایی‌بخش و آرایش بدن بلکه به عنوان یک عنصر معنوی و مهم در اعتقادات و مراسمات مورد استفاده قرار داشتند.
عطر سزار یا تلینوم: تلینوم (به انگلیسی: Telinum) یا همان "عطر سزار"، یک نوع عطر و روغن معطر معروف در دوران روم باستان بوده است.
این عطر به شکل یک ترکیب روغنی از عناصری مانند روغن زیتون، عنبر، مر، زعفران و سایر گیاهان و مواد معطر تهیه می‌شد. مواد معطر معمولاً شامل گل‌ها، روغن‌های گیاهی و گلاب بوده‌اند.
عطر تلینوم به نام سزار شهرت یافته است زیرا معتقد بودند که این عطر از دستور و سلیقهٔ امپراتور یا سزار رمیخور اوکتاوینوس (آگوستوس) برخاسته است. تلینوم با ویژگی‌های مطلوب و بوی خوش بسیار محبوب بوده و در میان اقشار مختلف جامعه مصرف می‌شد.
صنعت عطرسازی و اعراب
صنعت عطرسازی در مناطق اعراب قدیم، پیش از اسلام و در طول دوران اسلامی، یکی از صنایع مهم و مورد توجه بوده است. اعراب از زمان‌های قدیم به استفاده از عطرها و روغن‌های معطر مشغول بودند و این صنعت به تدریج توسعه یافت.
عطر قبل از اسلام:
پس از اسلام:
عطرسازی در امپراتوری‌های اسلامی، رشد و توسعه گرفت و صنعت عطرسازی به یکی از صنایع مهم تبدیل شد و با ورود تنوعات فرهنگی و علمی از سایر مناطق به اعراب، تنوع در ترکیبات و تهیه عطرها افزایش یافت.
در این دوره، موادی مانند گل‌ها، روغن‌ها، اسانس‌ها و مواد معدنی برای تهیه عطرها استفاده می‌شدند. همچنین، صنعت عطرسازی به عنوان یکی از ارزشمندترین صنایع برجسته در دنیای اسلام شناخته می‌شد و تأثیراتی عمیق در فرهنگ و زندگی روزمره مردم داشت.
به طور کلی، صنعت عطرسازی در مناطق اعراب، به عنوان یکی از صنایع مهم و تأثیرگذار، از دوره‌های قبل و بعد از اسلام، ادامه داشته و توسعه یافته است.
صنعت عطرسازی در چین باستان
صنعت عطرسازی در چین باستان یکی از صنایع مهم و مورد توجه بوده است. این صنعت دارای ویژگی‌های خاصی بوده که به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
تأثیرات فرهنگی: عطرها در فرهنگ چین باستان نقش مهمی داشتند. در برخی مواقع، عطرها به عنوان پیامبران مذهبی و معنوی در مراسمات و مراسمات دینی به کار می‌رفتند.
تأثیرات درمانی: برخی از عطرها در چین باستان به عنوان داروهای طبیعی و درمانی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اعتقاد به تأثیرات درمانی عطرها در سلامت و روانی بودند.
تأثیرات در زیبایی و آرایش: عطرها در زیبایی و آرایش نقش مهمی داشتند. از عطرها برای خوشبو کردن لباس‌ها و تاج‌ها، آرایش مو و حتی درمان مشکلات پوستی نیز استفاده می‌شد.
تجارت بین‌المللی: عطرها در چین باستان مورد توجه تجاران بین‌المللی بودند و به عنوان یکی از کالاهای قابل صادرات از چین به سایر نقاط جهان مورد توجه قرار می‌گرفتند.
به طور کلی، صنعت عطرسازی در چین باستان به عنوان یکی از صنایع مهم و تاثیرگذار در فرهنگ و اقتصاد این تمدن شناخته می‌شد و تا به امروز نیز این صنعت در چین با افتخار ادامه دارد.
صنعت عطرسازی در رنسانس
صنعت عطرسازی در اروپا از دوران رنسانس تا به امروز تحت تأثیر تغییرات فرهنگی، اقتصادی و تکنولوژیک قرار گرفته است. در این مدت زمان، این صنعت با ویژگی‌ها و تحولات مختلفی روبرو شده است.
در دوره رنسانس (قرن 14 تا 17) توجه به هنرهای زیبا و توسعه علوم و مهندسی از جمله شیمی، تاثیر به سزایی در صنعت عطرسازی داشت. این دوره باعث شکوفایی عطرسازی شد و تا جایی که در قرن بعد از آن شرکت‌های معروفی مانند Farina و Floris در اروپا تأسیس شدند.
در قرون بعد، با پیشرفت‌های در تکنولوژی، تولیدات عطر به صورت صنعتی و ماشینی بیشتر شد. علم شیمی و فناوری آزمایشگاهی در تهیه عطرها تاثیر گذار بود. این دوره با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به توسعه صنعت عطرسازی کمک کرده است. بازاریابی و فروش آنلاین عطرها رشد چشمگیری داشته و شرکت‌های عظیمی در این صنعت تشکیل شده‌اند.
صنعت عطر در دنیای امروز
صنعت عطرسازی در دنیای امروز یکی از صنایع بزرگ و پر درآمد است. برندهای مختلفی در این صنعت فعالیت می‌کنند که برخی از آنها بسیار معروف و تأثیرگذار هستند. در زیر به برخی از بزرگترین برندهای عطرسازی در دنیا اشاره می‌کنم:
عطر بولگاری (Bvlgari): برند لوکس ایتالیایی است که در زمینه جواهرات و عطرها فعالیت دارد. تأسیس شد در ۱۸۸۴ عطرهای بولگاری معمولاً با استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا و طراحی‌های زیبا شناخته می‌شوند.
عطر شنل (Chanel): یکی از معروف‌ترین برندهای عطرسازی جهان است. این برند عطرها و کالون‌های معروفی تولید می‌کند که در سطح جهان مورد توجه و استفاده قرار دارند.
عطر دیور (Dior): برند معروف فرانسوی است که در زمینه عطر و لوازم آرایشی فعالیت دارد. عطرهای معروفی همچون "جدید" و "مس دیور" تحت این برند تولید می‌شوند.
عطر گوچی (Gucci): برند ایتالیایی گوچی همچنان یکی از معروف‌ترین برندهای عطرسازی در دنیاست. آنها تنوع بسیاری از عطرها و کالون‌ها را تولید می‌کنند.
عطر تام فورد (Tom Ford): طراح و عطرساز معروف اهل آمریکا که برندهای خود را تحت نام خودش تولید می‌کند و در دنیای عطرسازی مشهور است.
عطر جو مالون (Jo Malone): یک برند معروف انگلیسی است که برخی از عطرهای مشهور جهان را تولید می‌کند.
عطر کرید (Creed): یک برند فرانسوی-ایرلندی معروف است که عطرها و کالون‌های بسیار محبوب و با کیفیت تولید می‌کند.
عطر استه لادر (Estée Lauder): این برند شناخته شده آمریکایی در زمینه لوازم آرایشی و عطرها فعالیت می‌کند و برخی از محصولات آن به عنوان عطرهای معروف شناخته می‌شوند.
عطر ایو سن لوران (Yves Saint Laurent): برند فرانسوی معروفی است که در زمینه لوازم آرایشی و عطرها فعالیت دارد.
دولچه گابانا (Dolce & Gabbana): این برند ایتالیایی نیز در در سال ۱۹۸۵ تاسیس شده، زمینه مد و لباس‌های لوکس فعالیت دارد. عطرهای دولچه گابانا معمولاً با طراحی‌های جذاب و رایحه‌های متنوع مورد توجه هستند.
جیورجیو آرمانی (Giorgio Armani): یکی از بزرگان مد ایتالیاست که از سال 1975 در زمینه لباس‌ها و عطرها فعالیت دارد. عطرهای آرمانی با سبک ساده و ارزشمندی که معمولاً دارای رایحه‌های خنک و شیک هستند شناخته می‌شوند.
جیونچی (Givenchy): این برند فرانسوی از سال 1952 در زمینه لباس و عطرها فعالیت دارد. در مورد این برند گفته شده است که بیشتر از 170 محصول متفاوت دارد
گرلن (Guerlain): گرلن نیز از قدیمی‌ترین برندهای عطر است. این برند در سال 1828 شروع به کار کرد گرلن با نزدیک به ۲۰۰ سال تاریخچه، عطرهای معروف و کلاسیکی مانند "شالیمار" را به بازار عطرسازی معرفی کرده است.
هرمس (Hermès): برند لوکس فرانسوی از سال 1837 در زمینه لباس، کیف و عطر فعالیت دارد.
هوگو بوس (Hugo Boss): یک برند معروف انگلیسی-آلمانی است که در زمینه مد و عطرها فعالیت دارد. تأسیس شد در: ۱۹۲۴.
عطرهای هوگو بوس معمولاً با استایل مدرن و رایحه‌های خنک و مردانه شناخته می‌شوند.
لانکوم (Lancôme):
عطرهای لانکوم با رایحه زنانه و طراحی‌های زیبا شناخته می‌شوند
لالیک (Lalique):
مون بلان (Montblanc):
پارفومز د مارلی (Parfums de Marly):
نام عطرهای مارلی از اسامی اسب‌های مشهور در دوران سلطنتی فرانسه الهام می‌گیرد. این اسب‌ها از جمله ترکاچ، پگاس، لیپیزان و... بوده‌اند که نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ فرانسه داشته‌اند.
مارلی با تولید عطرها و اسانس‌های متمایز و با کیفیت، توانسته است جایگاه و تأثیر خاصی در دنیای عطرسازی بیابد.