شاید کمتر کسی به این واژه برخورد کرده یا آنکه اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشد. آشنایی با مفهوم سبوم به چه دردی می‌خورد؟ آیا شناخت ایم مفهوم، به ما در حفظ زیبایی مو کمک می‌کند؟
فهرست مطالب
|
|
 |
سبوم یا سبیوم پوست چیست؟
سبوم یا سبیوم (Sebum) در واقع یک چربی کاملا طبیعی پوست است که روی پوست سر و صورت وجود دارد. وظیفه اصلی این چربی که توسط غدد پوستی تولید می‌شود، جلوگیری از خشک شدن پوست است.
غده‌هایی به نام سباسه(Sebaceous glands) تولید کننده سبوم هستند. این غده‌ها که در زیر پوست سر و صورت ما قرار دارند به عنوان غدد برون‌ریز نیز شناخته می‌شوند. این غدد ترشحات خود را به سطح پوست، به ویژه صورت و کف سر، منتقل می‌کنند.
سلول‌های سبوم یا ترشحات این غده‌ها، به صورت لایه‌ای تشکیل می‌شوند که هر لایه به طور مداوم به لایه بالاتری می‌رود و سطح پوست را پوشانده و حفاظت می‌کند. این لایه نازک، مانند یک حاشیه محافظ از جنس چربی، مزایای زیادی را برای پوست ایجاد می‌کند البته اگر به میزان کافی باشد.
سبوم چه وظایفی دارد؟
وظایف سبوم در پوست شامل موارد زیر می‌شوند:
رطوبت رسانی به پوست: سبوم با تشکیل لایه‌هایی از روغن بر روی سطح پوست، به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند.
حتماً می‌دانیم که رطوبت کافی باعث ساده‌تر شدن فرآیند آبرسانی پوست می‌شود و نیاز کمتری به استفاده از محصولات آبرسان و رطوبت‌رسان خواهیم داشت. این نکته می‌تواند خواص کشسانی پوست را حفظ کرده و از علائم پیری پوست جلوگیری نماید.
حفاظت از پوست: لایه روغنی که سبوم ایجاد می‌کند، به عنوان یک حاشیه حفاظتی بر روی پوست عمل می‌کند و از ورود میکروب‌ها و مواد خارجی جلوگیری می‌کند.
یکی از عوامل اصلی افزایش خطر ابتلا به سرطان، قرار گرفتن در معرض رادیکال‌های آزاد است. اگر تراز چربی در پوست کنترل شده و فعالیت سلول‌های سبوم مناسب باشد، پوست به خوبی در مقابل این رادیکال‌ها مقاومت خواهد نمود.
این مهم به این صورت انجام می‌شود که آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی پوست توسط سلول‌های سبوم به سطح پوست منتقل می‌شوند و همان لایه محافظی که پیشتر گفته شد، را تشکیل می‌دهند.
حفظ انعطاف پوست: سبوم به عنوان یک عامل مهم در حفظ انعطاف و لطافت پوست نقش دارد.
حفظ سلامت موهای پوست: سبوم در مواردی نقشی در حفظ سلامت و لطافت موهای پوست دارد.
عوامل تاثیرگذار بر میزان سبوم
سن و سال: تولید سبوم در دوران نوجوانی معمولاً بیشتر است و با پیری می‌تواند کمی کاهش یابد. اما در برخی افراد، ممکن است در سنین بالاتر نیز تولید سبوم بالا باقی بماند.
موقعیت شغلی: شغل‌هایی که نیاز به تماس مداوم با آلودگی یا مواد شیمیایی دارند ممکن است به افزایش تولید سبوم منجر شوند.
استرس: اضطراب و استرس می‌تواند به افزایش تولید چربی پوست منجر شود. هورمون‌های استرس می‌توانند تولید سبوم را تسریع کنند.
آرامش: آرامش و استراحت به کاهش تولید سبوم کمک می‌کنند. در شرایط استرس زیاد، ترشح هورمون‌های استرس می‌تواند به افزایش سبوم منجر شود.
جنسیت: تولید سبوم نسبت به جنسیت نیز متفاوت است. در بسیاری از موارد، مردان ممکن است دارای تولید بیشتر سبوم باشند.
مضرات سبوم بیش از اندازه
افزایش سبیوم به طور معمول نقش مهمی در حفظ سلامت پوست ایفا می‌کند، اما در مواردی این افزایش می‌تواند به مشکلاتی نیز منجر شود. مضرات افزایش سبوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جوش و آکنه: افزایش تولید سبوم می‌تواند به افزایش احتمال جوش و آکنه منجر شود. سبوم اضافی باعث بسته شدن منافذ گل‌چه‌های چربی می‌شود و باعث ایجاد آکنه‌ها می‌شود.
پوست چرب: افزایش سبوم ممکن است باعث ایجاد پوست چرب شود که به ویژه بر روی صورت مشاهده می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های چرب، درخشانی غیرمطلوب و افزایش احتمال جوش‌ها شود.
التهاب پوست: افزایش سبوم ممکن است باعث التهاب پوست شود، که به عنوان پاسخ به عوامل مختلف مانند عفونت‌ها یا تحریکات خارجی ایجاد می‌شود.
بوی نامطبوع: سبوم به تنهایی بوی نامطبوعی ندارد، اما وقتی با باکتری‌های موجود در پوست ترکیب می‌شود، ممکن است بوهای نامطبوعی ایجاد شود.
کنترل میزان سبوم
کنترل میزان سبوم و مراقبت از پوست به طور کلی می‌تواند به بهبود وضعیت پوست و جلوگیری از مشکلاتی نظیر جوش، آکنه، و پوست چرب کمک کند. در زیر چند راهنمایی برای کنترل میزان سبوم آورده شده است:
شستشوی منظم: شستشو پوست با استفاده از محصولات مناسب مخصوصاً شامپوی سر منطبق بر نیاز و نوع پوست شما می‌تواند به کاهش تراکم سبوم و پاکسازی منافذ گل‌چه‌های چربی کمک کند. انتخاب محصولات غیرحاوی چربی و ملایم، برای پوست مهم است.
استفاده از محصولات تنظیم کننده چربی: استفاده از محصولاتی که به تنظیم تراز چربی پوست کمک می‌کنند، مانند لوسیون‌ها یا کرم‌های ضد چربی، می‌تواند مفید باشد.
استفاده از ترکیبات آنتی‌اکسیدان: محصولات حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدان می‌توانند به کاهش التهابات پوست و مقابله با آسیب‌های احتمالی ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کنند.
مراقبت از تغذیه: تغذیه سالم و متنوع باعث بهبود وضعیت پوست می‌شود. مصرف آب کافی و مواد غذایی حاوی ویتامین A و E می‌تواند به سلامت پوست کمک کند.
قرص‌های کاهش سبوم: برخی از محصولات حاوی عناصر مانند روغن‌های امگا-3، روغن‌های گیاهی، و ویتامین A می‌توانند به کنترل تولید سبوم کمک کنند. استفاده از این محصولات به صورت داخلی ممکن است تأثیر مثبتی بر پوست داشته باشد. به طور مشخص امگا-3 با کنترل لوکوترین سبوم را نیز کاهش می‌دهد.
استفاده از ماسک‌های مناسب: ماسک‌های خاک رس، عسل و روغن نارگیل، ماسک عسل و گلابی و ماسک سرکه سیب در کنترل سبوم یا عوارض ناشی از افزایش آن، مفید هستند.
ورزش منظم: ورزش به بهبود گردش خون و تنظیم هورمون‌ها کمک کرده و برای سلامتی پوست مفید است. در این صورت می‌توان گفت ورزش منظم ترشح چربی پوست را تنظیم می‌کند که سبوم نیز از آن مستثنا نیست. تمرین منظم تعادل هورمونی ایجاد می‌کند و ترشح چربی پوست را کاهش می‌دهد که در نتیجه‌ی آن، با مشکلاتی مانند جوش کمتر مواجه می‌شویم.
استفاده از آنتی بیوتیک‌ها موضعی: در برخی موارد از محصولات حاوی آنتی بیوتیک‌ها برای کاهش باکتری‌های موجود بر روی پوست استفاده می‌شوند تا احتمال جوش‌ها و التهابات را کاهش دهند.
رتینوئیدها: استفاده از محصولات حاوی رتینوئیدها مانند رتینوئین، ترتینوئین، و آداپالن به تسریع فرآیند تجدید سلولی و کاهش تولید سبوم کمک می‌کند.
هورمون درمانی: در برخی موارد خاص، درمان‌های هورمونی ممکن است برای تنظیم هورمون‌ها و کاهش تولید سبوم مفید باشد.
لایه‌برداری شیمیایی: اجرای لایه‌برداری شیمیایی تحت نظر متخصص می‌تواند به تجدید حیات سلول‌ها و کاهش تراکم سبوم کمک کند.
قبل از هر تصمیمی درباره استفاده از هر روش، بهتر است با متخصص پوست مشورت کنید تا راهنمایی دقیق‌تری در خصوص وضعیت پوست شما دریافت کنید. هر فردی نیازهای مختلفی دارد و بهتر است روی راهکارهایی که به نظر متخصص شما مناسب است تمرکز کنید.