جوش چرکی، نوعی آکنه‌ی ملتهب و دردناک است که معمولاً به صورت برجستگی‌های قرمز، پر از چرک و همراه با التهاب شدید ظاهر می‌شود. علت اصلی ایجاد این جوش‌ها، انسداد منافذ پوست با چربی اضافه و سلول‌های مرده است. این محیط بسته، مکانی مناسب برای رشد باکتری‌های مضر مانند Propionibacterium acnes فراهم می‌کند. بدن در واکنش به این عفونت، التهاب شدید نشان می‌دهد که نتیجه‌اش شکل‌گیری جوش‌های چرکی است.
عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به جوش چرکی را افزایش دهند، از جمله:
اگر این عوامل کنترل نشوند، جوش‌های چرکی می‌توانند به مرور زمان تعدادشان بیشتر و دردناک‌تر شوند.
درمان خانگی، اولین قدم برای کنترل جوش‌های چرکی خفیف تا متوسط است. این روش‌ها باعث کاهش التهاب، پاکسازی پوست و تسکین درد می‌شوند:
کمپرس گرم: قرار دادن یک پارچه تمیز و گرم روی جوش به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه، چند بار در روز، باعث باز شدن منافذ و خروج چرک می‌شود. این کار نباید باعث ترکیدن جوش شود بلکه باید کمک به تخلیه طبیعی کند.
روغن درخت چای: این روغن طبیعی خواص ضدباکتریایی دارد و می‌توان آن را با پنبه به جوش زد. استفاده مرتب می‌تواند التهاب را کاهش داده و روند بهبود را تسریع کند.(خواص روغن درخت چای برای پوست)
ماسک عسل و دارچین: مخلوطی از عسل طبیعی و پودر دارچین به عنوان ماسک ضد التهاب عمل کرده و باکتری‌ها را می‌کشد. این ماسک را ۱۰-۱۵ دقیقه روی پوست قرار دهید و سپس بشویید.
آلوئه‌ورا: ژل طبیعی آلوئه‌ورا خواص ترمیمی و ضدالتهابی دارد و می‌تواند قرمزی و درد را کاهش دهد. ژل را به آرامی روی جوش بمالید. (خواص آلوئه‌ورا برای پوست)
نکته مهم: هرگز جوش‌های چرکی را با دست فشار ندهید یا تخلیه نکنید چون باعث گسترش عفونت و ایجاد اسکار می‌شود.
برای جوش‌های چرکی شدید یا مکرر، درمان‌های پزشکی بهتر نتیجه می‌دهد:
داروهای موضعی: کرم‌ها و ژل‌هایی که شامل بنزوئیل پراکسید، رتینوئیدها یا آنتی‌بیوتیک‌های موضعی هستند، با کاهش باکتری‌ها و پاکسازی منافذ پوست عمل می‌کنند. (هر آنچیزی که در مورد رتینوئید باید بدانید )
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: در مواردی که جوش‌ها شدید و عفونی شده‌اند، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند داکسی‌سایکلین تجویز کند تا عفونت را کنترل کند.
ایزوترتینوئین: دارویی قوی که در موارد مقاوم به درمان‌های دیگر استفاده می‌شود و تولید چربی پوست را کاهش می‌دهد.
درمان‌های هورمونی: در خانم‌ها، تنظیم هورمون‌ها با قرص‌های ضدبارداری یا داروهای هورمونی می‌تواند موثر باشد.
نکته: هرگونه مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد تا از عوارض جانبی جلوگیری شود.
جوش‌های چرکی دردناک معمولاً عمیق‌تر بوده و به مراقبت ویژه نیاز دارند:
پوست صورت به دلیل حساسیت بالا و تماس مکرر با محیط خارجی، بیشتر در معرض جوش چرکی است. برای درمان جوش چرکی صورت:
تخلیه جوش چرکی کاری حساس است و باید با دقت و اصول انجام شود:
چسب‌های مخصوص جوش چرکی به‌ویژه برای جوش‌های تازه و برجسته بسیار کاربردی‌اند. این چسب‌ها شامل موادی هستند که چرک و رطوبت جوش را جذب می‌کنند و از باز شدن جوش جلوگیری می‌کنند. همچنین با پوشش جوش، از تماس دست و آلودگی جلوگیری شده و روند بهبود تسریع می‌شود. معمولاً در طول روز یا شب استفاده می‌شوند و قابل پوشیدن زیر آرایش نیز هستند. استفاده مکرر از چسب جوش به کاهش التهاب و بهبود سریع‌تر جوش کمک می‌کند.
جوش چرکی در پوست سر یا نواحی مودار می‌تواند منجر به ریزش مو شود:
اگر جوش چرکی درمان نشود، عفونت و التهاب به فولیکول‌های مو آسیب می‌رساند. این آسیب ممکن است موقت یا دائم باشد و باعث نازک شدن یا توقف رشد مو شود. برای جلوگیری از این وضعیت، باید به سرعت جوش‌ها درمان شوند و از خاراندن پوست سر پرهیز شود. استفاده از شامپوهای ضدالتهاب و ضدباکتری برای پوست سر توصیه می‌شود. در موارد شدید، مراجعه به پزشک متخصص پوست ضروری است.
ماسک‌های ضد جوش چرکی باعث کاهش التهاب و بهبود ظاهر پوست می‌شوند:
ماسک خاک رس سبز: خاک رس سبز به جذب چربی اضافه پوست کمک کرده و التهاب را کاهش می‌دهد.
ماسک آلوئه‌ورا و زردچوبه: آلوئه‌ورا خواص ضد التهابی دارد و زردچوبه به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و ضدباکتری قوی عمل می‌کند.
ماسک عسل و لیمو: عسل ضدعفونی‌کننده طبیعی است و لیمو با خاصیت روشن‌کنندگی پوست به کاهش لک‌های ناشی از جوش کمک می‌کند.
برای استفاده، ماسک را روی پوست تمیز بگذارید و پس از ۱۰-۱۵ دقیقه با آب ولرم بشویید. استفاده مداوم دو تا سه بار در هفته مناسب است.
پیشگیری بهترین راه برای کاهش بروز جوش چرکی است و شامل رعایت نکات زیر است:
شستشوی پوست: حداقل دو بار در روز با شوینده‌های ملایم و مناسب پوست آکنه‌دار.
عدم لمس صورت: جلوگیری از انتقال آلودگی و چربی به پوست.
رژیم غذایی سالم: کاهش مصرف غذاهای چرب، شیرین و فرآوری شده، افزایش مصرف سبزیجات و میوه.
پاکسازی آرایش: حتماً قبل از خواب آرایش را پاک کنید.
استفاده از محصولات غیرکمدوژنیک: محصولات مراقبتی و آرایشی که منافذ پوست را نمی‌بندند.
مدیریت استرس: انجام تمرینات آرامش‌بخش و خواب کافی.
اگر جوش‌ها مزمن یا شدید هستند، بهتر است تحت نظر پزشک باشید تا از ایجاد اسکار و مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
