اگزما چیست؟
اگزما یا درماتیت، اختلالی پوستی است که باعث خارش، قرمزی و التهاب پوست میشود. برخلاف باور عمومی، اگزما مسری نیست و نمیتواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این بیماری میتواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، اما خطر جانی ندارد.
انجمن ملی اگزما، هفت نوع اصلی اگزما را شناسایی کرده است:
۱. درماتیت آتوپیک
شایعترین نوع اگزماست که مزمن بوده و ممکن است در طول زندگی ادامه یابد. این نوع اگزما ناشی از جهش ژنی مرتبط با فیلاگرین است؛ پروتئینی که به عنوان سد محافظ پوست عمل میکند.
علائم:
بثورات در چینهای آرنج و زانو
پوست قرمز، ضخیم یا تغییر رنگ یافته
برجستگیهای کوچک که ممکن است مایع نشت کنند
۲. درماتیت تماسی
این نوع زمانی رخ میدهد که پوست با ماده حساسیتزا یا تحریککننده تماس پیدا کند.
انواع:
درماتیت تحریکی: ناشی از مواد شیمیایی، اصطکاک یا شرایط محیطی
درماتیت آلرژیک: واکنش آلرژیک به تماس با مواد حساسیتزا (مانند آرایش، رنگ مو یا پیچک سمی)
علائم:
راش و برآمدگی پوست
خشکی، سوختگی یا خارش
قرمزی و تاول
۳. نورودرماتیت
لکههای خارشدار و محدود به یک یا دو ناحیه پوست. خاراندن مکرر باعث ضخیم و چرمی شدن پوست میشود (لیکن سیمپلکس مزمن).
۴. اگزمای دیسیدروتیک
ایجاد تاولهای خارشدار در دستها و پاها که معمولاً در زنان شایعتر است.
۵. اگزمای نومولار
لکههای دایرهای، برجسته و خارشدار که شبیه سکه هستند و اغلب پس از آسیبهای پوستی مانند سوختگی یا نیش حشرات ظاهر میشوند.
۶. درماتیت سبورئیک
مربوط به رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا در پوست است و باعث شوره، خشکی و لکههای زرد فلسدار میشود.
۷. درماتیت استازیس
در اثر گردش خون ضعیف در ساق پا ایجاد میشود و باعث تورم، قرمزی و خارش در نواحی پایین پا میشود.
ممکن است پوست خشک را با اگزما اشتباه بگیریم. خشکی پوست معمولاً ناشی از عوامل محیطی یا کم آبی است، در حالی که اگزما ممکن است بدون دلیل مشخص و با خارش شدید بروز کند.
تشخیص اگزما بر اساس معاینه بالینی و سوابق پزشکی انجام میشود. تستهای پوستی نیز ممکن است برای شناسایی نوع اختلال و آلرژنها مفید باشند.
۱. محصولات موضعی بدون نسخه
مرطوبکنندهها، ضدخارشها و پاککنندههای ملایم که از خشکی و عفونت جلوگیری میکنند.
۲. حمام درمانی
استفاده از بلغور جو دوسر، سرکه یا جوش شیرین در حمام برای کاهش التهاب و خارش پوست.
۳. داروهای نسخهای
کورتیکواستروئیدهای موضعی
مهارکنندههای PDE4 یا کلسینورین
هیدروکورتیزون برای التهاب و خارش
۴. نور درمانی
برای افرادی که درمانهای موضعی مؤثر نبوده است. از نور کنترلشده UVB برای کاهش التهاب استفاده میشود.
۵. درمان سیستمیک
داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی برای کنترل اگزمای شدید و کاهش شعلهور شدن علائم.
۶. داروهای بیولوژیک
داروهایی که بخشی از سیستم ایمنی را هدف قرار میدهند و علائم اگزما را کاهش میدهند.
اگزمای آتوپیک: پوست گونهها قرمز و پوستهپوسته، خارش شدید
چینهای بازو، پشت ران و زانو نیز ممکن است درگیر شود
درمان: شناسایی محرکها، مرطوب نگه داشتن پوست، استفاده از روغن یا پماد، و در صورت نیاز آنتی هیستامین
شدت خارش یا التهاب بیش از حد
عدم پاسخ به درمانهای خانگی
عفونت پوستی
اختلال خواب
اگزما یک اختلال پوستی شایع است که با خارش، قرمزی و التهاب همراه است. درمان به موقع و استفاده از روشهای مناسب میتواند علائم را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. مراقبتهای شخصی، محصولات موضعی، داروها و گاهی نور درمانی و درمان سیستمیک، ابزارهایی هستند که در کنترل این بیماری مؤثرند.
