التهاب پوست در واقع پاسخی از سوی سیستم ایمنی بدن است که در واکنش به عوامل محرک یا آسیب‌زا رخ می‌دهد. نشانه‌های معمول آن شامل قرمزی، گرمی، تورم، درد و خارش است. بروز جوش، دانه‌های پوستی، کهیر، لکه‌های قرمز یا تاول می‌تواند نتیجه‌ی همین واکنش التهابی در سطح پوست باشد.
نوع و شدت التهاب، به علت ایجاد آن بستگی دارد؛ به طوری‌که اگر عامل محرک موقتی باشد، التهاب حالت حاد دارد، اما در صورت تداوم علت، التهاب مزمن خواهد بود. در التهاب‌های حاد معمولاً عواملی چون آلرژی یا عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، قارچی و انگلی نقش دارند، در حالی‌که در التهاب‌های مزمن بیشتر بیماری‌های خودایمنی مانند پسوریازیس دخیل هستند. با وجود اینکه اغلب موارد التهاب پوستی قابل درمان‌اند، نوع درمان کاملاً وابسته به عامل اصلی ایجادکننده‌ی آن است.
در این نوشتار ابتدا به بررسی دلایل گوناگون التهاب پوست صورت از جمله عفونت‌ها، مشکلات سیستم ایمنی، آلرژی‌ها، حساسیت به نور و آسیب‌های ناشی از نور خورشید می‌پردازیم، سپس علائم و روش‌های درمان را مرور می‌کنیم.
یکی از شایع‌ترین دلایل التهاب پوست صورت، عفونت‌های پوستی هستند. این عفونت‌ها هنگامی رخ می‌دهند که باکتری‌ها یا سایر عوامل خارجی از طریق بریدگی یا زخم وارد پوست شوند. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، دیابت، مشکلات گردش خون، سن بالا یا چاقی، بیشتر در معرض این نوع التهاب قرار دارند.
عفونت‌های پوستی ممکن است سطحی باشند یا به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کنند.
عفونت‌های باکتریایی مانند زردزخم و عفونت‌های استافیلوکوکی، عفونت‌های ویروسی مانند زونا و زگیل، و عفونت‌های قارچی یا انگلی (مانند موارد ناشی از انگل دمودکس) از جمله علل رایج این مشکل هستند. افزایش تراکم انگل دمودکس در پوست می‌تواند سبب قرمزی، خارش و التهاب شود و در صورت بی‌توجهی، مشکلات پوستی بیشتری را به دنبال داشته باشد.
علائم عفونت پوستی ممکن است به‌تدریج یا ناگهانی ظاهر شوند و معمولاً شامل قرمزی، درد، تورم و در مواردی خارش شدید هستند؛ به‌ویژه در عفونت‌های قارچی و انگلی.
گاهی التهاب پوست ناشی از بیماری‌های خودایمنی است؛ در این حالت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم حمله می‌کند. بیماری‌هایی مانند سلیاک، پسوریازیس و لوپوس نمونه‌هایی از این اختلالات‌اند که می‌توانند پوست را درگیر کنند.
افراد مبتلا به این بیماری‌ها اغلب تراکم بالاتری از انگل‌های دمودکس در پوست خود دارند، زیرا عملکرد ضعیف سیستم ایمنی مانع کنترل طبیعی جمعیت این انگل‌ها می‌شود و در نتیجه، التهاب و قرمزی در پوست تشدید می‌گردد.
یکی دیگر از علل شایع التهاب پوستی، واکنش آلرژیک است. این واکنش می‌تواند پس از تماس پوست با مواد حساسیت‌زا یا حتی پس از مصرف خوراکی یا نوشیدنی خاصی ایجاد شود. اگزما و کهیر از جمله واکنش‌های آلرژیک پوستی هستند.
میزان واکنش آلرژیک بستگی به حساسیت پوست فرد دارد و از خفیف تا شدید متغیر است. مواد شوینده، شامپوها، برخی گیاهان، لاتکس، و فلزاتی مانند نیکل از عوامل شایع ایجاد آلرژی پوستی محسوب می‌شوند.
در برخی افراد، نور خورشید به عنوان یک عامل تحریک‌کننده برای سیستم ایمنی شناخته می‌شود و بدن در برابر آن پاسخ التهابی نشان می‌دهد. در این وضعیت، پوست فرد نسبت به نور آفتاب حساس شده و واکنش التهابی بروز می‌کند.
حساسیت به نور می‌تواند در اثر مصرف برخی داروها، محصولات مراقبت از پوست یا اختلالات ایمنی نیز ایجاد شود. تکرار این واکنش در طول زمان ممکن است خطر آسیب ناشی از اشعه فرابنفش و حتی سرطان پوست را افزایش دهد.
برای درمان مؤثر التهاب پوست، ابتدا باید علت آن به‌طور دقیق مشخص شود. انجام آزمایش‌های پوستی از جمله تست تشخیص انگل دمودکس می‌تواند در تعیین علت بسیار مفید باشد. این آزمایش غیرتهاجمی است و بدون آسیب به پوست انجام می‌شود.
روش درمان بسته به عامل ایجادکننده متفاوت است:
در موارد مربوط به انگل دمودکس، استفاده از محصولات تخصصی مانند دمودکسیلین توصیه می‌شود. این محصولات حاوی ترکیبات گیاهی مؤثر از جمله روغن درخت چای، آلانتوئین، دکسپانتنول و عصاره بابونه هستند که به کاهش قرمزی و التهاب و تراکم انگل‌ها کمک می‌کنند.
علاوه بر درمان دارویی، رعایت بهداشت پوست، شست‌وشوی روزانه با محصولات ملایم و تمیز نگه داشتن پوست نقش مهمی در پیشگیری از عفونت‌های پوستی دارد.
جمع‌بندی
التهاب پوست صورت می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و در برخی موارد نشانه‌ای از اختلالات داخلی بدن محسوب شود. اگرچه بسیاری از موارد را می‌توان در خانه مدیریت کرد، اما برخی دیگر نیازمند تشخیص و درمان پزشکی هستند.
در مواردی که التهاب همراه با خارش و قرمزی است، تراکم زیاد انگل دمودکس ممکن است علت اصلی باشد. با انجام یک تست ساده و استفاده از محصولات مناسب مانند دمودکسیلین، می‌توان این مشکل را در مدت زمان مشخصی کنترل و درمان کرد.
در نهایت، هرچند همه‌ی علل التهاب پوست کاملاً قابل درمان نیستند، اما بیشتر آن‌ها با مراقبت و درمان صحیح قابل کنترل و بهبود هستند.
